تاریخ ملت های جهان

این نظریه وجود دارد که در عصر نوسنگی سراسر اروپای شمالی یک زبان اصلی داشت که بیشتر زبان های امروزی اروپایی از آن مشتق شده است و نیز میان اروپای مرکزی و آسیای غربی قبایل می زیستند که فقط یک زبان واحد را بکار می بردند. همه این اقوام را بطور کلی (آریا) و زبان آن ها را (آریایی) می خوانیم. قبایل مزبور روز اول از منطقه (دانوب) و جنوب روسیه آمدند و متدرجا در مناطق گرمسیر جنوب گسترده شدند.

در اصل، بیشتر کشورهای اروپایی از نژادی تشکیل شده بود که از مدیترانه و اطراف آن منشعب شده و آنها را (ایبریها) می گفتند. مردمی سبزه با موهای مشکی بودند که بزودی بر اثر موج مهاجران آریایی بور و بلند قد به عقب رانده شدند. آریایی ها بسوی مرکز و جنوب اروپا سرازیر شده و سپس عازم هند شدند و بدین ترتیب در سراسر منطقه عبور خود آبادی ها و ساکنانی باقی نهادند.

مهاجرت قوم آریایی ها به ایران

آریا ها قومی گله دار بودند که در فاصله زمانی میان ۱۸۰۰ تا۱۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح از هند تا بالکان پراکنده بودند. مدارک موجود نشان می دهد مسیر مهاجرت قوم آریایی ها از شمال ایران به سمت جنوب بود وطبق تحقیقات می توان گفت آنها به زبانی از ریشه هند و اروپایی سخن می گفتند . آن دسته از این قوم که  راه جنوب شرقی را درپیش گرفتند وارد سرزمین هند و شاخۀ دیگر بسوی مغرب ایران سرازیر شدند ؛ ولی در کوههای زاگرس متوقف نشدند و به مهاجرت ادامه دادند و اقوام در دل فلات را مقهور خویش ساختند.

جامعۀ آنها مشتمل برسه طبقه یعنی ، اشراف ، مردم عامه و بردگان بود. در مورد باورهای دینی، تشکیلات و آیین های ویژه ای نداشتند . رسم اسب داری و سوارکاری و شکار خاص خاندان اشراف بود.  قوم ماد Medes یک قوم آریایی از نژاد هند و اروپایی بود. آتروپاتس یا آتروپاته نامی است که بر روی ماد آتروپاتن گذاشته شد . نخستین دولت ائتلافی ماد در سال ۷۰۵ پیش از میلاد تشکیل شد که نخستین دولت سلطنتی آریایی در جهان بود. 

عباس قدیانی در کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن ایران در مورد مهاجرت قوم آریایی ها چنین می گوید: ایرانیان وهندیان پیش از آنکه در سرزمین ایران و هند سکنی گزینند ، با یکدیگر می زیستند . عصر با هم زیستی ایرانیان و ودائیان را بنا به کتاب ودا که قدیمی ترین کتاب های آریایی است عصر ودائی گویند . قدیمی ترین قسمت کتاب   ودا « ریگ ودا» نام دارد . ریگ ودا در عصری سروده شده که آریاهای ایرانی وهندی با هم می زیستند ویا تازه ازهم جدا شده بودند. در ریگ ودا به مسکن اصلی آریاهای ایرانی وهندی اشاره شده و از آن به آریا ورته ( یعنی چراگاههای آریا) یاد گردیده است.

منبع: کتاب رویداد های مهم تاریخ، taghvimetarikh

نخستین ساکنان آمریکای جنوبی مردمی عشیره ای بودند که کارشان شکار و ماهیگیری بود و مندرجا از امریکای شمالی به جنوب مهاجرت کرده بودند. آنها در مناطق متعددی متفرق شدند ولی عالیترین تمدن آنها در پرو و بولیوی مخصوصا ارتفاعات کوه های (آند) متمرکز بود که در آنها مهاجران جدید در دهکده های کوچکی ساکن بوده و به کشت ذرت و اهلی کردن حیوانات برای تغذیه و بارکشی مبادرت می کردند.

در غرب آمریکای جنوبی سلسله جبال آند به صورت رشته کوههای عظیم و به شکل نواری به طول هزاران کیلومتر شمالی‌ترین کشورهای این قارة اسرارآمیز را به جنوبی‌ترین نقاط آن یعنی محل تلاقی اقیانوس آرام و اطلس پیوند داده است. کوه هایی که در اکثر کشورهای آمریکای جنوبی ریشه دوانده و حتی تمام سطح برخی از آنها را در برگرفته است. کشورهای همچون شیلی، آرژانتین، پرو، بولیوی، اکوادور، کلمبیا و ونزوئلا. در سرزمین آند تقریباً همه نوع اقلیم وجود دارد که نزدیکی شگفت‌انگیز آنها با هم قدرت انطباق ساکنان این مناطق را بسیار بالا برده است. سرزمین آند را می‌توان به سه قسمت جغرافیایی تقسیم‌ بندی نمود: آند شمالی (ونزوئلا، کلمبیا و اکوادور)، آند میانی (پرو و بولیوی)، آند جنوبی شامل (شیلی و آرژانتین). در هر یک از این مناطق تمدنهایی با قدمت چند هزار ساله وجود داشته‌اند مانند گوایاس، بائیا، کالیما، انیکا، چاوین. دوره‌های شکل‌گیری تمدن در منطقه‌ی آند بوده اند.

تمدنها و سفالهای منطقه آند:

تمدن تامالامک در منطقه‌‌ای در شمال شرق و شرق کلمبیا که امروزه سسار نامیده می‌‌شود، مردمان فرهنگ تامالاک می‌‌زیسته‌‌اند. این منطقه در دره‌‌ی ریوماگدالنا واقع در کوه سیرا نوادا د سانتامارتا قرار دارد. از این منطقه مدارک زیادی به‌‌ دست نیامده اما از مهمترین ظروف یافت شده می‌‌توان به ظروف استوانه‌‌ای شکل اشاره کرد که دارای درپوش‌‌هایی به شکل انسان هستند.

این ظروف عموماً در مراسم تدفین ثانویه‌‌ ی مردگان مورد استفاده قرار می‌‌گرفت. ظاهراً تدفین مردگان به صورت جشنی رسمی برگزار می‌‌شده است. آنان مردگان را می‌‌سوزاندند و خاکستر آنان را در خاکستردان می‌‌گذاشتند و دفن می‌‌کردند. به‌‌همین جهت می‌‌توان مراسم تدفین ثانویه را مرحله‌‌ی به خاک سپاری این سفالینه‌‌ها دانست. مراسم‌‌های خاص تدفین تنها برای بزرگان دین و اشخاص عالی رتبه برگزار می‌‌شده است. این مراسم شامل تدفین مردمان عادی نمی‌‌شده است. در کنار خاکستردان‌‌ها، آوندهای گوناگونی حاوی مواد خوراکی و نوشیدنی نیز قرار می‌‌دادند. از مهم‌‌ترین رسوم مردمان دوره‌‌ی باستان کلمبیا این بود که در هنگام ساخت خانه‌‌هایشان تعدادی سفالینه را در زیر خانه دفن می‌‌کردند و به تعداد اعضای خانواده‌‌شان در داخل‌‌شان سنگریزه می‌‌ریختند و هر‌‌گاه اگر فرد جدیدی به افراد خانواده اضافه می‌‌شد آنها به تعداد سنگریزه‌‌ها اضافه می‌‌کردند. 

منبع: کتاب رویداد های مهم تاریخ، niavaranmu

طی سال های ماقبل تاریخ مردمانی دریایی در اطراف دریای اژه شروع به ست کرده و در قسمت جنوب یعنی مقدونیه گسترده شدند. آبادیهای عمده و اصلی آنها در جزیره ((کِرِت)) بود. اول ساکن کومه و کپر بودند ولی بزودی خانه هایی چهار گوش با سقف های مسطح ساختند، که درهای آن به سوی آفتاب گشوده میشد. اینها ساکنان اولیه ((کِرِت)) بودند که بازمانده ظروف، حجاری ها، مجسمه ها و جواهراتشان نشان می دهد که مردمی هنرمند بوده و بر ملت های معاصر خود در این زمینه برتری داشته اند.

عامل موفقیت آنها این بود که قرن ها در ایمنی و امنیت کامل بسر برده و بخاطر نیروی دریایی قدرتمند خویش، از و تهاجم قبایل دیگر مصون بودند و دورانی برای شکوفایی هنری آنها پدید آمد. پادشاهان آن ها را مینو ها میگفتند، و آن مردم را مینویی ها نامیدند. برتری قدرت دریایی به 2000 سال قبل از میلاد میرسد که راه های تجارتی خود را از کرت بسوی خاورمیانه گسترش دادند.

 هومر دربارهٔ سرزمین کرت این چنین نوشت: 

جمعیت زیادی در آن ساکن است. بیش از آن که بتوان شمرد و حدود نود شهر در آن قرار دارد. همه آن‌ها به یک زبان صحبت نمی‌کنند و زبان‌های مختلفی دارند. آشی‌ ها، بومیان کرتی، سیدونی‌ ها و دورین‌ ها در سه گروه و پلاژین‌ ها.

هومر و یونانیان، کرت را با افسانهٔ پادشاه مینوس مرتبط می‌دانند و به همین دلیل فرهنگ عصر مفرغ در این منطقه به فرهنگ مینوسی معروف است. اوج شکوفایی تمدن مینوسی به حدود دوهزار سال پیش از میلاد، زمانی که کاخ‌های عظیم کنوسوس، فیازتوس و مالیا بنا شدند بر می‌گردد. در این دوران اولین نوشته اژه‌ای منسوب به linear A به وجود آمد. در سال ۱۶۲۶ پیش از میلاد زلزله‌ ای بزرگ ناشی از فوران آتشفشان ثرا، شهرهای تمدن مینوسی را ویران کرد. بعد از ویرانی، اقوام مینوسی به بازسازی کاخها پرداختند. در سال ۱۴۵۰ پیش از میلاد با زلزله‌ ای دیگر، قدرت این تمدن رو به زوال رفت و پس از حمله میسنی‌ها، بدون مقاومت اجازه ورودشان به منطقه کرت را دادند. صدها سال بعد افلاطون در نوشته‌های خود از وجود پادشاهی قدرتمند به نام آتلانتیس نام برده‌است. بر اساس نوشته‌های افلاطون، آتلانتیس جزیره‌ای بوده‌است که در زیر آب فرورفته. برخی معتقدند که ساکنان آتلانتیس همان قوم مینوسی هستند. این تمدن در اوایل قرن بیستم توسط باستان‌شناس انگلیسی، آرتور ایوانز کشف شد. قوم مینوسی به نوبه خود از اولین تمدن‌های اروپا شناخته می‌شود.

یکی از مهم‌ ترین هنرهای این تمدن سفال‌ گری است و حتی ابداع چرخ کوزه‌ گری را مربوط به این تمدن می‌دانند. اکثر این کوزه‌ها دهانه‌ ای منقاری شکل دارند و بیشتر نقوش آن برگرفته از جانوران دریایی مثل ماهی، دلفین و هشت‌ پا است. تزئینات و نقاشی‌های تالارِ کاخ‌ها نیز به نوبه خود نقش مهمی در هنر مینوسی ایفا می‌کند. شیوه و اسلوب نقاشی‌ ها شبیه به شیوه تمدن مصر است ولی از نظر موضوع و فرم کاملاً متفاوت است.

هر چند ابزار و سلاحهای مفرغی مربوط به 3500 سال قبل از میلاد در آرامگاههای مصریان قدیم بدست آمده و لی فلز مزبور نزدیک به 1000 سال قبل از آن در دست قبایل بدوی بوده است. کشف مفرغ قدم بسیار بزرگی در راه پیشرفت تمدن بشری بود. مفرغ آلیاژی مرکب از 9 قسمت مس و یک قسمت قلع است. در بسیاری موارد سنگ مس و قلع در یک معدن وجود دارد و حدس زده می شود که کشف برنز (مفرغ) صرفا براثر یک تصادف بوده نه مهارت و زحمت فراوان. بدین معنی که نگامی سنگ مس را آب می کردند بر اثر تصادف با سنگ قلع همراه ذوب شده و آلیاژی بدرجات محکمتر را پدید آورده است

عصر برنز پس از عصر مس رخ داده‌است. این تقسیم‌بندی به این جهت است که مصنوعات فلزی این دوره از زندگی بشر، بیشتر ترکیبی از مس و قلع است به‌طوری‌که کاوش‌های دیرین‌شناسی نشان داده، ساکنان ایران از پنج هزار سال قبل از میلاد مسیح نیز آلیاژ برنز را می‌شناخته‌اند و از آن برای ساختن مصنوعات فلزی خود استفاده می‌کرده‌اند. مصنوعات مفرغی که در سایر نقاط دنیا ضمن حفاری‌های گوناگون یافت شده، قدیمی‌تر از این تاریخ نیست. بنابراین می‌توانیم شروع عصر برنز را از پنج هزار سال قبل از میلاد مسیح بدانیم.

منطقه افغانستان معادن بسیار وسیع قلع دارد. احتمالا در دوره پیش از تاریخ قلع فلات ایران از افغانستان تامین میشده و نه از آناتولی زیرا ارتباط فرهنگی با این منطقه گسترده تر از آناتولی بوده است. در کویر لوت و کویر مرکزی ایران نیز قلع وجود دارد ولی مدرکی از اینکه در اذربایجان در دوره باستان قلع استخراج میشده هنوز وجود ندارد. معادن قلع ده حسین زاگرس نیز در تولید برنز استفاده میشده است. در دوره آهن، دیلمان و گیلان مراکزی بودند که هنوز برنز تولید میکردند. در تپه مارلیک که آنرا بین هزاره دوم تا اول پیش از میلاد تخمین زده اند آثار بسیار دیدنی برنزی دیده میشود. در حسنلو نیز آثار بسیار ظریف برنزی کشف شده که در دوره آهن ساخته شده اند. اما معروفترین آثار برنزی ایران مربوط به منطقه لرستان است. این آثار هنری زیبا در دوره آهن تولید شده اند.از سال 1920 میلادی آثار بسیار زیاد مفرغی از لرستان به دست آمده و در این منطقه حفاریهای علمی محدودی انجام شده است و اکثرا حفاریها به قصد آثار عتیقه بوده است. در سرخدم لکی، بلگیان، پشت کوه و سنگتراشان حفاریهای با ارزشی توسط باستان شناسان انجام شده است. آثار برنزی لرستان بسیار متنوع و در طرحها و کاربردهای وسیعی تولید شده اند.
تولیدات فلزی دوره ایلامی نیز بسیار با ارزشند. یکی از معروفترین آثار این دوره مجسمه ملکه ناپیر آسو است که در قرن چهاردهم پیش از میلاد در شوش ساخته شده است. 

در حالیکه تمدنهای اولیه بشری در دو دره نیل و بین النهرین پدید میامد، بقیه نقاط عالم را قبایلی بدوی تشکیل میدادند. در حدود سال 5000 قبل از میلاد مردم استرالیا پولینزی، گینه جدید که از نژاد آمیخته استرالو - ملانزی بودند، بسوی غرب و بطرف مالزی مهاجرت کردند که هنوز بقایایی از آنها را در این سرزمین می توان یافت.

شبه جزیره مالایی مدت زیادی است که از یک جایگاه مهم (مرکزی) در مسیرهای تجاری بین چین و خاورمیانه برخوردار بوده‌است که نشان دهنده نقشه اولیه آن عنوان آن به صورت شبه جزیره طلائی، تنگه‌های مالاکا به عنوان «خلیج ساباری» ترجمه شده‌است.

اولین پادشاهی مالزی که بر بنادر شهرهای ساحلی حکومت می‌کرد در قرن ۱۰ میلادی تشکیل شد. این پادشاهی شامل لنگ کاسوکا، لمبابوجانگ، کداه، برآس، گانگانگارا در پراک و پان پان در کلانتن می‌باشند. تصور بر این است که آن‌ها در گذشته کشورهای هندی یا بودائی بوده‌اند.

هرودوت، مورخ معروف یونانی نوشته است که مصر هدیه نیل است. زیرا بدون این رودخانه کشور مصر بوجود نمی آمد. در آن موقع هم مثل امروز جلگه های اطراف این رود بر اثر طغیان سالانه زیر آب می رفت و پس از فرو نشستن آن، خاکی سیاه و بارآور را برجای مینهاد که برای محصولات ایده آل بود. مردمی که برای نخستین بار در دره نیل ساکن شدند، می دانستند که چگونه کلبه های گلین ساخته، محصولات مختلف رویانده و حیوانات را اهلی کنند. آبادی های آنها در حاشیه رود نیل تا 1200 کیلومتر را در بر می گرفت معهذا هرگز از 50 کیلومتری آب دورتر نمی رفت. بقیه آن سرزمین هم مثل امروز بیابانی خشک و پر شن و سنگلاخ بود.

از همان روزهای نخست سرزمین مصر بدو منطقه علیا - سفلی تقسیم می شد. به عبارت دیگر مصر بالا شامل منطقه میان دلتا و آبشارها و مصر پایین شامل منطقه دلتای نیل بود.

در سال 3200 قبل از میلاد هر دو منطقه با هم متحد شدند و زیر فرمانروایی فراعنه تمدنی طلایی را پدید آوردند که هزاران سال بطول انجامید و فقط با مرگ کلئوپاترا در سال 30 قبل از میلاد سلسله فراعنه منقرض و مصر بصورت یکی از ایالات امپراطوری روم در آمد.

مصریان مردمی هنرمند بودند. کوزه ها و دیگر ظروف سفالین را با طرحهای زیبا و دلپذیر می ساختند. حجاری های زیبایی از سنگ ساخته و از همه بالاتر به فن ساختمان آگاه بودند. از بقایای اهرام، آرامگاه ها و کاخ ها وصحنه هایی از زندگی روزانه که بر آنها نقاشی و حجاری کردند، می توانیم تصویر روشنی از زندگی، عبادات و سنتهای آن ملت در 5000 سال پیش داشته باشیم.

از بالا آمدن سالانه آب رود نیل نخستین ((تقویم)) 365 روز پدیدار گشت که شامل 12 ماه و سی روزه بعلاوه 5 روز تعطیلی سالانه بود.

کشاورزی در مصر باستان به رود نیل وابسته بود. سال به سه فصل تقسیم می‌شد. سیلابهای بزرگی بین ماه‌های ژوئن و سپتامبر به راه می‌افتادند. کشاورزان از ماه اکتبر تا فوریه زمین را شخم زده و محصولات خود را در گل و خاک حاصلخیزی که از سیلابها بدست آمده بود، می‌کاشتند. آنها جوی و کانالهایی ساخته تا بتوانند آب رودخانه را به سوی محصولات خود روانه کنند. فصل برداشت از ماه مارس تا مه بود.

گیاهان و حیوانات

رود نیل از میان بسیاری از نواحی اقلیمی جریان دارد. مراتع، سواحل رودخانه جنوب خارطوم را دربرمی‌گیرند. این رود به سمت شمال مسیر مارپیچی را بر روی نواری سبز از زمین حاصلخیز از طریق شمال آفریقا طی می‌کند. علاوه بر محصولاتی مانند گندم و ذرت، پاپیروس یکی از گیاهان سنتی موجود در سواحل رود نیل است. این گیاه ساقه‌ای است که مصریان باستان بر روی آن می‌نوشتند.
گونه‌های بسیاری از ماهی را می‌توان در آبهای این رود یافت. کروکودیل، مار و اسب آبی در زیستگاه اطراف رود نیل زندگی می‌کنند.

هنگامی که یک رشته دهکده های عصر حجر در کرانه های رود (هوانگ هو) ایجاد شد؛ سر آغاز تمدن چین پدیدار گشت.  نخستین سلسله بزرگ چین (شیا) بود که بدست (یو) امپراتور افسانه ای این سلسله در قرن 21 قبل از میلاد تأسیس و در قرن 16 قبل از میلاد سرنگون شد و جمعاً حدود 500 سال حیات داشت.

دودمان شیا یا دودمان خاقان‌های نیکوکار

 این دودمان مرز بین اسطوره و تاریخ است؛ برخی شواهد باستان‌ شناسی وجود چنین دودمانی را تأیید کرده‌است، با این حال برخی مورخین در اصل وجود آن تردید دارند. این سلسله در قرن 21 قبل از میلاد تأسیس و در قرن 16 قبل از میلاد سرنگون شد و جمعاً حدود 500 سال حیات داشت. نواحی مرکزی حکومت آن شامل مناطق جنوبی استان شان سی و غرب استان خه نان امروزه چین بوده‌است. یو  قهرمانی است که سیل را مهار می‌کرد. گفته می‌شود که وی به سبب مهار موفقیت‌آمیز رود زرد که سال‌ها طغیان می‌کرد، مورد پشتیبانی مردم قرار گرفت و سرانجام سلسلهٔ شیا را تأسیس کرد. ایجاد سلسلهٔ شیا نشان‌گر تغییر جامعهٔ بدوی و ایجاد جامعه با نظام مالکیت خصوصی و ورود چین به جامعهٔ برده‌ داری است.

در پایان سلسلهٔ شیا دربار سلطنتی وضیعت خوبی نداشت و تناقضات طبقاتی شدید بود. به ویژه شیا جیه آخرین پادشاه این سلسله پس از روی کار آمدن زندگی تجملی داشت و مدیریت او بر کشور ضعیف بود. او به یکی از سوگلی‌ها به نام مه شی علاقه داشت و هر روز با او می‌گساری و تفریح می‌کرد.

او و سلاطین بعد از او مثل فراعنه مصری جنبه نیمه خدایی داشتند و آنها را (پسران آسمان) می خواندند.

بدنبال این سلسله نوبت به سلسله سلاطین (شانگ) در عصر مفرغ رسید که سر سلسله آنها بنام (تانگ) امپراتور سراسر چین شناخته شده و جانشینانش عصری بنام (قلمرو سلطنتی میانه) را آغاز کردند که از 1500 سال قبل از میلاد بمدت 500 سال بطول انجامید.

طی دوران مزبور چین به تشکیل حکومت موفق شد و هنر و تجارت رونق یافت و کشور در صلح و آرامش بود. طی دوران سلسله (شانگ) وسایل آشپزی مفرغی در چین ساخته شد که در زمره عالی ترین نمونه های خویش به حساب می آمد. نوشتن هم بر اساس خط تصویری در همین دوره ابتکار شد. تولید ابریشم از کرم ابریشم اهلی شده در این دوره آغاز گشت و انحصار تولید آن تا هزاران سال در سراسر جهان در اختیار چینیان بود. لاک الکل هم در همین دوره در چین کشف شد و برای جلا دادن و حفظ نقشهای زیبایی بکار رفت که بر چوب و چرم طرح شده بود. در عین حال تراش سنگ یشم که در سال 2000 سال قبل از میلاد در چین آغاز شده بود مایه رشک عالمیان بود. آخرین امپراطور این سلسله که گرفتار رقابت ها و چند دستگی های داخلی شده بود در سال 1122 قبل ازمیلاد خود را آتش زد و پس از او سلسله چو (ژو) در چین حکومت را بدست گرفت.

دودمان ژو

 دودمانی بود که پس از دودمان شانگ و پیش از دودمان چین تا سال 256 سال قبل از میلاد در چین   فرمان روا بودند. این دودمان را در کنار دودمان نخست شیا و دومین دودمان به نام شانگ، سه دودمان افسانه ای چین دسته بندی می کنند. هم اکنون برنامه ای در سطح کلان و کشوری در چین برای مستندسازی این سه سلسله افسانه ای در آستانه گسترش است که انتقادهای فراوانی هم بدنبال داشته است. تنها منبع قدیمی از سیما چیان است که پس از کتابسوزی چین شی هوانگ دی، پادشاه دودمان شانزده ساله چین آنچه نگاشته با تردید نگریسته می شود. مدت فرمانروایی دودمان ژو از همه دیگر دودمانهایی که در آن سرزمین فرمان راندند، بیشتر یاد شده است؛ با این حال بخاطر افسانه ای بودن و نبود منابع قدیمی، تاریخ فرمانروایی این دودمان بسیار گنگ است؛ در این دوره، فلسفه چینی گسترش و توسعه یافت و فیلسوفان بزرگی چون کنفسیوس، لائوتسو و شانگ یانگ پیدا شدند. دوران نامبرده را تا پیش از دوره دودمان زودگذر چین به دو دوره شاهان جنگجو و دوره بهار و پاییز بخش‌ بندی می کنند. پایتخت فرمانروایان این دودمان هائوجینگ بود.

هنگامی که یک رشته دهکده های عصر حجر در کرانه های رود (هوانگ هو) ایجاد شد؛ سر آغاز تمدن چین پدیدار گشت.  نخستین سلسله بزرگ چین (شیا) بود که بدست (یو) امپراتور افسانه ای این سلسله در قرن 21 قبل از میلاد تأسیس و در قرن 16 قبل از میلاد سرنگون شد و جمعاً حدود 500 سال حیات داشت.

دودمان شیا یا دودمان خاقان‌های نیکوکار

 این دودمان مرز بین اسطوره و تاریخ است؛ برخی شواهد باستان‌ شناسی وجود چنین دودمانی را تأیید کرده‌است، با این حال برخی مورخین در اصل وجود آن تردید دارند. این سلسله در قرن 21 قبل از میلاد تأسیس و در قرن 16 قبل از میلاد سرنگون شد و جمعاً حدود 500 سال حیات داشت. نواحی مرکزی حکومت آن شامل مناطق جنوبی استان شان سی و غرب استان خه نان امروزه چین بوده‌است. یو  قهرمانی است که سیل را مهار می‌کرد. گفته می‌شود که وی به سبب مهار موفقیت‌آمیز رود زرد که سال‌ها طغیان می‌کرد، مورد پشتیبانی مردم قرار گرفت و سرانجام سلسلهٔ شیا را تأسیس کرد. ایجاد سلسلهٔ شیا نشان‌گر تغییر جامعهٔ بدوی و ایجاد جامعه با نظام مالکیت خصوصی و ورود چین به جامعهٔ برده‌ داری است.

در پایان سلسلهٔ شیا دربار سلطنتی وضیعت خوبی نداشت و تناقضات طبقاتی شدید بود. به ویژه شیا جیه آخرین پادشاه این سلسله پس از روی کار آمدن زندگی تجملی داشت و مدیریت او بر کشور ضعیف بود. او به یکی از سوگلی‌ها به نام مه شی علاقه داشت و هر روز با او می‌گساری و تفریح می‌کرد.

او و سلاطین بعد از او مثل فراعنه مصری جنبه نیمه خدایی داشتند و آنها را (پسران آسمان) می خواندند.

بدنبال این سلسله نوبت به سلسله سلاطین (شانگ) در عصر مفرغ رسید که سر سلسله آنها بنام (تانگ) امپراتور سراسر چین شناخته شده و جانشینانش عصری بنام (قلمرو سلطنتی میانه) را آغاز کردند که از 1500 سال قبل از میلاد بمدت 500 سال بطول انجامید.

طی دوران مزبور چین به تشکیل حکومت موفق شد و هنر و تجارت رونق یافت و کشور در صلح و آرامش بود. طی دوران سلسله (شانگ) وسایل آشپزی مفرغی در چین ساخته شد که در زمره عالی ترین نمونه های خویش به حساب می آمد. نوشتن هم بر اساس خط تصویری در همین دوره ابتکار شد. تولید ابریشم از کرم ابریشم اهلی شده در این دوره آغاز گشت و انحصار تولید آن تا هزاران سال در سراسر جهان در اختیار چینیان بود. لاک الکل هم در همین دوره در چین کشف شد و برای جلا دادن و حفظ نقشهای زیبایی بکار رفت که بر چوب و چرم طرح شده بود. در عین حال تراش سنگ یشم که در سال 2000 سال قبل از میلاد در چین آغاز شده بود مایه رشک عالمیان بود. آخرین امپراطور این سلسله که گرفتار رقابت ها و چند دستگی های داخلی شده بود در سال 1122 قبل ازمیلاد خود را آتش زد و پس از او سلسله چو (ژو) در چین حکومت را بدست گرفت.

دودمان ژو

 دودمانی بود که پس از دودمان شانگ و پیش از دودمان چین تا سال 256 سال قبل از میلاد در چین   فرمان روا بودند. این دودمان را در کنار دودمان نخست شیا و دومین دودمان به نام شانگ، سه دودمان افسانه ای چین دسته بندی می کنند. هم اکنون برنامه ای در سطح کلان و کشوری در چین برای مستندسازی این سه سلسله افسانه ای در آستانه گسترش است که انتقادهای فراوانی هم بدنبال داشته است. تنها منبع قدیمی از سیما چیان است که پس از کتابسوزی چین شی هوانگ دی، پادشاه دودمان شانزده ساله چین آنچه نگاشته با تردید نگریسته می شود. مدت فرمانروایی دودمان ژو از همه دیگر دودمانهایی که در آن سرزمین فرمان راندند، بیشتر یاد شده است؛ با این حال بخاطر افسانه ای بودن و نبود منابع قدیمی، تاریخ فرمانروایی این دودمان بسیار گنگ است؛ در این دوره، فلسفه چینی گسترش و توسعه یافت و فیلسوفان بزرگی چون کنفسیوس، لائوتسو و شانگ یانگ پیدا شدند. دوران نامبرده را تا پیش از دوره دودمان زودگذر چین به دو دوره شاهان جنگجو و دوره بهار و پاییز بخش‌ بندی می کنند. پایتخت فرمانروایان این دودمان هائوجینگ بود.

این نظریه وجود دارد که در عصر نوسنگی سراسر اروپای شمالی یک زبان اصلی داشت که بیشتر زبان های امروزی اروپایی از آن مشتق شده است و نیز میان اروپای مرکزی و آسیای غربی قبایل می زیستند که فقط یک زبان واحد را بکار می بردند. همه این اقوام را بطور کلی (آریا) و زبان آن ها را (آریایی) می خوانیم. قبایل مزبور روز اول از منطقه (دانوب) و جنوب روسیه آمدند و متدرجا در مناطق گرمسیر جنوب گسترده شدند.

در اصل، بیشتر کشورهای اروپایی از نژادی تشکیل شده بود که از مدیترانه و اطراف آن منشعب شده و آنها را (ایبریها) می گفتند. مردمی سبزه با موهای مشکی بودند که بزودی بر اثر موج مهاجران آریایی بور و بلند قد به عقب رانده شدند. آریایی ها بسوی مرکز و جنوب اروپا سرازیر شده و سپس عازم هند شدند و بدین ترتیب در سراسر منطقه عبور خود آبادی ها و ساکنانی باقی نهادند.

مهاجرت قوم آریایی ها به ایران

آریا ها قومی گله دار بودند که در فاصله زمانی میان ۱۸۰۰ تا۱۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح از هند تا بالکان پراکنده بودند. مدارک موجود نشان می دهد مسیر مهاجرت قوم آریایی ها از شمال ایران به سمت جنوب بود وطبق تحقیقات می توان گفت آنها به زبانی از ریشه هند و اروپایی سخن می گفتند . آن دسته از این قوم که  راه جنوب شرقی را درپیش گرفتند وارد سرزمین هند و شاخۀ دیگر بسوی مغرب ایران سرازیر شدند ؛ ولی در کوههای زاگرس متوقف نشدند و به مهاجرت ادامه دادند و اقوام در دل فلات را مقهور خویش ساختند.

جامعۀ آنها مشتمل برسه طبقه یعنی ، اشراف ، مردم عامه و بردگان بود. در مورد باورهای دینی، تشکیلات و آیین های ویژه ای نداشتند . رسم اسب داری و سوارکاری و شکار خاص خاندان اشراف بود.  قوم ماد Medes یک قوم آریایی از نژاد هند و اروپایی بود. آتروپاتس یا آتروپاته نامی است که بر روی ماد آتروپاتن گذاشته شد . نخستین دولت ائتلافی ماد در سال ۷۰۵ پیش از میلاد تشکیل شد که نخستین دولت سلطنتی آریایی در جهان بود. 

عباس قدیانی در کتاب تاریخ فرهنگ و تمدن ایران در مورد مهاجرت قوم آریایی ها چنین می گوید: ایرانیان وهندیان پیش از آنکه در سرزمین ایران و هند سکنی گزینند ، با یکدیگر می زیستند . عصر با هم زیستی ایرانیان و ودائیان را بنا به کتاب ودا که قدیمی ترین کتاب های آریایی است عصر ودائی گویند . قدیمی ترین قسمت کتاب   ودا « ریگ ودا» نام دارد . ریگ ودا در عصری سروده شده که آریاهای ایرانی وهندی با هم می زیستند ویا تازه ازهم جدا شده بودند. در ریگ ودا به مسکن اصلی آریاهای ایرانی وهندی اشاره شده و از آن به آریا ورته ( یعنی چراگاههای آریا) یاد گردیده است.

منبع: کتاب رویداد های مهم تاریخ، taghvimetarikh

نخستین ساکنان آمریکای جنوبی مردمی عشیره ای بودند که کارشان شکار و ماهیگیری بود و مندرجا از امریکای شمالی به جنوب مهاجرت کرده بودند. آنها در مناطق متعددی متفرق شدند ولی عالیترین تمدن آنها در پرو و بولیوی مخصوصا ارتفاعات کوه های (آند) متمرکز بود که در آنها مهاجران جدید در دهکده های کوچکی ساکن بوده و به کشت ذرت و اهلی کردن حیوانات برای تغذیه و بارکشی مبادرت می کردند.

در غرب آمریکای جنوبی سلسله جبال آند به صورت رشته کوههای عظیم و به شکل نواری به طول هزاران کیلومتر شمالی‌ترین کشورهای این قارة اسرارآمیز را به جنوبی‌ترین نقاط آن یعنی محل تلاقی اقیانوس آرام و اطلس پیوند داده است. کوه هایی که در اکثر کشورهای آمریکای جنوبی ریشه دوانده و حتی تمام سطح برخی از آنها را در برگرفته است. کشورهای همچون شیلی، آرژانتین، پرو، بولیوی، اکوادور، کلمبیا و ونزوئلا. در سرزمین آند تقریباً همه نوع اقلیم وجود دارد که نزدیکی شگفت‌انگیز آنها با هم قدرت انطباق ساکنان این مناطق را بسیار بالا برده است. سرزمین آند را می‌توان به سه قسمت جغرافیایی تقسیم‌ بندی نمود: آند شمالی (ونزوئلا، کلمبیا و اکوادور)، آند میانی (پرو و بولیوی)، آند جنوبی شامل (شیلی و آرژانتین). در هر یک از این مناطق تمدنهایی با قدمت چند هزار ساله وجود داشته‌اند مانند گوایاس، بائیا، کالیما، انیکا، چاوین. دوره‌های شکل‌گیری تمدن در منطقه‌ی آند بوده اند.

تمدنها و سفالهای منطقه آند:

تمدن تامالامک در منطقه‌‌ای در شمال شرق و شرق کلمبیا که امروزه سسار نامیده می‌‌شود، مردمان فرهنگ تامالاک می‌‌زیسته‌‌اند. این منطقه در دره‌‌ی ریوماگدالنا واقع در کوه سیرا نوادا د سانتامارتا قرار دارد. از این منطقه مدارک زیادی به‌‌ دست نیامده اما از مهمترین ظروف یافت شده می‌‌توان به ظروف استوانه‌‌ای شکل اشاره کرد که دارای درپوش‌‌هایی به شکل انسان هستند.

این ظروف عموماً در مراسم تدفین ثانویه‌‌ ی مردگان مورد استفاده قرار می‌‌گرفت. ظاهراً تدفین مردگان به صورت جشنی رسمی برگزار می‌‌شده است. آنان مردگان را می‌‌سوزاندند و خاکستر آنان را در خاکستردان می‌‌گذاشتند و دفن می‌‌کردند. به‌‌همین جهت می‌‌توان مراسم تدفین ثانویه را مرحله‌‌ی به خاک سپاری این سفالینه‌‌ها دانست. مراسم‌‌های خاص تدفین تنها برای بزرگان دین و اشخاص عالی رتبه برگزار می‌‌شده است. این مراسم شامل تدفین مردمان عادی نمی‌‌شده است. در کنار خاکستردان‌‌ها، آوندهای گوناگونی حاوی مواد خوراکی و نوشیدنی نیز قرار می‌‌دادند. از مهم‌‌ترین رسوم مردمان دوره‌‌ی باستان کلمبیا این بود که در هنگام ساخت خانه‌‌هایشان تعدادی سفالینه را در زیر خانه دفن می‌‌کردند و به تعداد اعضای خانواده‌‌شان در داخل‌‌شان سنگریزه می‌‌ریختند و هر‌‌گاه اگر فرد جدیدی به افراد خانواده اضافه می‌‌شد آنها به تعداد سنگریزه‌‌ها اضافه می‌‌کردند. 

منبع: کتاب رویداد های مهم تاریخ، niavaranmu

طی سال های ماقبل تاریخ مردمانی دریایی در اطراف دریای اژه شروع به ست کرده و در قسمت جنوب یعنی مقدونیه گسترده شدند. آبادیهای عمده و اصلی آنها در جزیره ((کِرِت)) بود. اول ساکن کومه و کپر بودند ولی بزودی خانه هایی چهار گوش با سقف های مسطح ساختند، که درهای آن به سوی آفتاب گشوده میشد. اینها ساکنان اولیه ((کِرِت)) بودند که بازمانده ظروف، حجاری ها، مجسمه ها و جواهراتشان نشان می دهد که مردمی هنرمند بوده و بر ملت های معاصر خود در این زمینه برتری داشته اند.

عامل موفقیت آنها این بود که قرن ها در ایمنی و امنیت کامل بسر برده و بخاطر نیروی دریایی قدرتمند خویش، از و تهاجم قبایل دیگر مصون بودند و دورانی برای شکوفایی هنری آنها پدید آمد. پادشاهان آن ها را مینو ها میگفتند، و آن مردم را مینویی ها نامیدند. برتری قدرت دریایی به 2000 سال قبل از میلاد میرسد که راه های تجارتی خود را از کرت بسوی خاورمیانه گسترش دادند.

 هومر دربارهٔ سرزمین کرت این چنین نوشت: 

جمعیت زیادی در آن ساکن است. بیش از آن که بتوان شمرد و حدود نود شهر در آن قرار دارد. همه آن‌ها به یک زبان صحبت نمی‌کنند و زبان‌های مختلفی دارند. آشی‌ ها، بومیان کرتی، سیدونی‌ ها و دورین‌ ها در سه گروه و پلاژین‌ ها.

هومر و یونانیان، کرت را با افسانهٔ پادشاه مینوس مرتبط می‌دانند و به همین دلیل فرهنگ عصر مفرغ در این منطقه به فرهنگ مینوسی معروف است. اوج شکوفایی تمدن مینوسی به حدود دوهزار سال پیش از میلاد، زمانی که کاخ‌های عظیم کنوسوس، فیازتوس و مالیا بنا شدند بر می‌گردد. در این دوران اولین نوشته اژه‌ای منسوب به linear A به وجود آمد. در سال ۱۶۲۶ پیش از میلاد زلزله‌ ای بزرگ ناشی از فوران آتشفشان ثرا، شهرهای تمدن مینوسی را ویران کرد. بعد از ویرانی، اقوام مینوسی به بازسازی کاخها پرداختند. در سال ۱۴۵۰ پیش از میلاد با زلزله‌ ای دیگر، قدرت این تمدن رو به زوال رفت و پس از حمله میسنی‌ها، بدون مقاومت اجازه ورودشان به منطقه کرت را دادند. صدها سال بعد افلاطون در نوشته‌های خود از وجود پادشاهی قدرتمند به نام آتلانتیس نام برده‌است. بر اساس نوشته‌های افلاطون، آتلانتیس جزیره‌ای بوده‌است که در زیر آب فرورفته. برخی معتقدند که ساکنان آتلانتیس همان قوم مینوسی هستند. این تمدن در اوایل قرن بیستم توسط باستان‌شناس انگلیسی، آرتور ایوانز کشف شد. قوم مینوسی به نوبه خود از اولین تمدن‌های اروپا شناخته می‌شود.

یکی از مهم‌ ترین هنرهای این تمدن سفال‌ گری است و حتی ابداع چرخ کوزه‌ گری را مربوط به این تمدن می‌دانند. اکثر این کوزه‌ها دهانه‌ ای منقاری شکل دارند و بیشتر نقوش آن برگرفته از جانوران دریایی مثل ماهی، دلفین و هشت‌ پا است. تزئینات و نقاشی‌های تالارِ کاخ‌ها نیز به نوبه خود نقش مهمی در هنر مینوسی ایفا می‌کند. شیوه و اسلوب نقاشی‌ ها شبیه به شیوه تمدن مصر است ولی از نظر موضوع و فرم کاملاً متفاوت است.

هر چند ابزار و سلاحهای مفرغی مربوط به 3500 سال قبل از میلاد در آرامگاههای مصریان قدیم بدست آمده و لی فلز مزبور نزدیک به 1000 سال قبل از آن در دست قبایل بدوی بوده است. کشف مفرغ قدم بسیار بزرگی در راه پیشرفت تمدن بشری بود. مفرغ آلیاژی مرکب از 9 قسمت مس و یک قسمت قلع است. در بسیاری موارد سنگ مس و قلع در یک معدن وجود دارد و حدس زده می شود که کشف برنز (مفرغ) صرفا براثر یک تصادف بوده نه مهارت و زحمت فراوان. بدین معنی که نگامی سنگ مس را آب می کردند بر اثر تصادف با سنگ قلع همراه ذوب شده و آلیاژی بدرجات محکمتر را پدید آورده است

عصر برنز پس از عصر مس رخ داده‌است. این تقسیم‌بندی به این جهت است که مصنوعات فلزی این دوره از زندگی بشر، بیشتر ترکیبی از مس و قلع است به‌طوری‌که کاوش‌های دیرین‌شناسی نشان داده، ساکنان ایران از پنج هزار سال قبل از میلاد مسیح نیز آلیاژ برنز را می‌شناخته‌اند و از آن برای ساختن مصنوعات فلزی خود استفاده می‌کرده‌اند. مصنوعات مفرغی که در سایر نقاط دنیا ضمن حفاری‌های گوناگون یافت شده، قدیمی‌تر از این تاریخ نیست. بنابراین می‌توانیم شروع عصر برنز را از پنج هزار سال قبل از میلاد مسیح بدانیم.

منطقه افغانستان معادن بسیار وسیع قلع دارد. احتمالا در دوره پیش از تاریخ قلع فلات ایران از افغانستان تامین میشده و نه از آناتولی زیرا ارتباط فرهنگی با این منطقه گسترده تر از آناتولی بوده است. در کویر لوت و کویر مرکزی ایران نیز قلع وجود دارد ولی مدرکی از اینکه در اذربایجان در دوره باستان قلع استخراج میشده هنوز وجود ندارد. معادن قلع ده حسین زاگرس نیز در تولید برنز استفاده میشده است. در دوره آهن، دیلمان و گیلان مراکزی بودند که هنوز برنز تولید میکردند. در تپه مارلیک که آنرا بین هزاره دوم تا اول پیش از میلاد تخمین زده اند آثار بسیار دیدنی برنزی دیده میشود. در حسنلو نیز آثار بسیار ظریف برنزی کشف شده که در دوره آهن ساخته شده اند. اما معروفترین آثار برنزی ایران مربوط به منطقه لرستان است. این آثار هنری زیبا در دوره آهن تولید شده اند.از سال 1920 میلادی آثار بسیار زیاد مفرغی از لرستان به دست آمده و در این منطقه حفاریهای علمی محدودی انجام شده است و اکثرا حفاریها به قصد آثار عتیقه بوده است. در سرخدم لکی، بلگیان، پشت کوه و سنگتراشان حفاریهای با ارزشی توسط باستان شناسان انجام شده است. آثار برنزی لرستان بسیار متنوع و در طرحها و کاربردهای وسیعی تولید شده اند.
تولیدات فلزی دوره ایلامی نیز بسیار با ارزشند. یکی از معروفترین آثار این دوره مجسمه ملکه ناپیر آسو است که در قرن چهاردهم پیش از میلاد در شوش ساخته شده است. 

در حالیکه تمدنهای اولیه بشری در دو دره نیل و بین النهرین پدید میامد، بقیه نقاط عالم را قبایلی بدوی تشکیل میدادند. در حدود سال 5000 قبل از میلاد مردم استرالیا پولینزی، گینه جدید که از نژاد آمیخته استرالو - ملانزی بودند، بسوی غرب و بطرف مالزی مهاجرت کردند که هنوز بقایایی از آنها را در این سرزمین می توان یافت.

شبه جزیره مالایی مدت زیادی است که از یک جایگاه مهم (مرکزی) در مسیرهای تجاری بین چین و خاورمیانه برخوردار بوده‌است که نشان دهنده نقشه اولیه آن عنوان آن به صورت شبه جزیره طلائی، تنگه‌های مالاکا به عنوان «خلیج ساباری» ترجمه شده‌است.

اولین پادشاهی مالزی که بر بنادر شهرهای ساحلی حکومت می‌کرد در قرن ۱۰ میلادی تشکیل شد. این پادشاهی شامل لنگ کاسوکا، لمبابوجانگ، کداه، برآس، گانگانگارا در پراک و پان پان در کلانتن می‌باشند. تصور بر این است که آن‌ها در گذشته کشورهای هندی یا بودائی بوده‌اند.

آنچه که ما آنرا به نام (عصر آهن) می شناسیم ازدوران (هیتی ها) آغاز شد که قومی جنگجو و وحشی از نژاد آریایی بودند و بر شبه جزیره آناتولی (ترکیه امروزی) مسلط شدند. هیتی ها که تحت رهبری سلطان خود بنام (بارناس) متحد شده بودند به توسعه طلبی از همه سو ادامه دادند. در غرب به سوی جزایر دریای اژه و در شرق و جنوب تا جلگه های سوریه امروزی و در جنوب تا کوه های تاوروس پیشروی کردند.

عل پیروزی آنها سلاحی بود که تا آنروز مردم عالم از آن بی خبر بودند. آنها توانسته بودند فلزی سخت به نام آهن را کشف کرده و با گداختن آن، آنرا بصورت ابزار و اسلحه دلخواه درآوردند. هر چند شیوه آنها خام و بدوی و آهن بدست آمده ناخالص بود ولی در هر حال بر ابزار و اسلحه مفرغی که نرمتر بوده و بزودی خم میشد برتری کامل داشت.

سرانجام قدرت روزافزون آنها بر اثر اختلافات داخلی کاهش یافت تا بالاخره مردی به نام (تله پینوس) توانست وحدت آنها را تجدید کرده و نخستین امپراتوری واقعی هیتی ها را پدید آورد. هیتی ها توانستند ارتش مصر را به رهبری رامسس دوم شکست دهند و هر چند 50 سال بعد امپراتوری آنها نابود شد اما فرهنگ آنها تا 500 سال بعد در ایالات سوریه باقی ماند.

آنچه که ما آنرا به نام (عصر آهن) می شناسیم ازدوران (هیتی ها) آغاز شد که قومی جنگجو و وحشی از نژاد آریایی بودند و بر شبه جزیره آناتولی (ترکیه امروزی) مسلط شدند. هیتی ها که تحت رهبری سلطان خود بنام (بارناس) متحد شده بودند به توسعه طلبی از همه سو ادامه دادند. در غرب به سوی جزایر دریای اژه و در شرق و جنوب تا جلگه های سوریه امروزی و در جنوب تا کوه های تاوروس پیشروی کردند.

علت پیروزی آنها سلاحی بود که تا آنروز مردم عالم از آن بی خبر بودند. آنها توانسته بودند فلزی سخت به نام آهن را کشف کرده و با گداختن آن، آنرا بصورت ابزار و اسلحه دلخواه درآوردند. هر چند شیوه آنها خام و بدوی و آهن بدست آمده ناخالص بود ولی در هر حال بر ابزار و اسلحه مفرغی که نرمتر بوده و بزودی خم میشد برتری کامل داشت.

سرانجام قدرت روزافزون آنها بر اثر اختلافات داخلی کاهش یافت تا بالاخره مردی به نام (تله پینوس) توانست وحدت آنها را تجدید کرده و نخستین امپراتوری واقعی هیتی ها را پدید آورد. هیتی ها توانستند ارتش مصر را به رهبری رامسس دوم شکست دهند و هر چند 50 سال بعد امپراتوری آنها نابود شد اما فرهنگ آنها تا 500 سال بعد در ایالات سوریه باقی ماند.